Nederlanders houden zich aan corona-regels; vooral jongeren eenzaam

“Het coronavirus kunnen wij niet stoppen, het eenzaamheidsvirus wel,” zei koning Willem-Alexander in zijn televisietoespraak op 20 maart. Dat lijkt maar ten dele te lukken. Vooral jongeren voelen zich eenzamer dan voor de coronacrisis. En ondanks alle applaus-acties voelt een kwart van degenen in een cruciaal beroep zich onvoldoende gewaardeerd. Dat zijn enkele opvallende uitkomsten van onderzoek door I&O Research, deels in samenwerking met Universiteit Twente (UT).

Nederlanders houden zich aan de maatregelen (i.s.m. UT)

De voorgeschreven corona-maatregelen worden serieus genomen en massaal opgevolgd. Vrijwel iedereen zegt zich aan de anderhalve meter regel te houden (99%), beduidend meer dan drie weken geleden. Handen worden vaker gewassen (97%), mensen blijven zoveel mogelijk thuis (93%). Daarnaast voelt een groot deel van de Nederlanders (52%) de verantwoordelijkheid om ook anderen aan te spreken op hun gedrag als zij zich niet aan de richtlijnen houden.

De meeste mensen volgen de maatregelen zoals voorgesteld door het RIVM en het kabinet dus op, maar niet iedereen. Wat maakt dat de ene persoon de maatregelen wel opvolgt en een ander niet? De mate waarin Nederlanders denken dat de maatregelen effectief zijn blijkt het meest bepalend voor de mate waarin zij de maatregelen ook opvolgen. Een logische gevolgtrekking is dat het voor de autoriteiten belangrijk is mensen uit te leggen welke maatregelen effectief zijn en waarom. Daarnaast speelt mee hoe ongerust mensen zijn en hoe serieus ze de gevolgen inschatten wanneer ze zelf getroffen zouden worden door corona ook een belangrijke rol in het opvolgen van de aanbevolen maatregelen. 

Jongeren voelen zich ruim 2x vaker eenzamer door crisis dan ouderen

De helft (49 procent) van de jongeren in de leeftijd van 18 tot 25 jaar voelt zich eenzamer door de crisis. Een veel hoger percentage dan voor ouderen geldt (35-49 jaar, 26%; 50-64 jaar, 18%; 65+, 22%).
Een verklaring voor de eenzaamheid van jongeren is dat zij de grootste verandering doormaken in sociale activiteiten. Zo geven jongeren het vaakst aan dat zij nu, door de crisis, minder bijeenkomsten met veel mensen bijwonen en minder bezoek brengen aan familie, vrienden en kennissen dan ze eerder deden.
Ouderen hadden voor de crisis al minder van deze activiteiten waardoor het verschil tussen vóór en tíjdens de crisis minder groot is voor hen qua sociale isolatie.

Tekst loopt door onder figuur.

Ook alleenstaanden voelen zich vaker eenzamer

Ook alleenstaanden voelen zich eenzamer door de crisis. Zo blijkt dat mensen die alleen wonen (35%) of alleen met kinderen (31%) relatief eenzamer zijn dan Nederlanders die samenwonen met of zonder kinderen (17%). Dit resultaat is ook terug te zien wanneer we kijken naar het aantal inwoners per huishouden. Huishoudens bestaande uit vijf personen voelen zich een stuk minder vaak eenzamer (15%) dan huishoudens bestaande uit één persoon (33%).

Meeste mensen in cruciale beroepen voelen zich gewaardeerd, maar er is ook kritiek

Ruim een derde van de werkzame Nederlanders (36%) heeft een beroep dat volgens het kabinet behoort tot de ‘cruciale beroepen’. Daarnaast vindt 6 procent dat zijn of haar beroep hier ook onder valt, hoewel het kabinet dit niet zo gedefinieerd heeft.

Van de werkzame Nederlanders met een (officieel) ‘cruciaal beroep’ voelt driekwart (75%) zich voldoende gewaardeerd. Ze zeggen waardering te krijgen in de vorm van complimenten en positieve berichten van klanten, cliënten, patiënten, kennissen, vrienden en in de media. Ook de steun vanuit de politiek en het koningshuis wordt gewaardeerd.

Toch voelt een kwart (25%) van de mensen in een ‘cruciaal beroep’ zich onvoldoende gewaardeerd. Zij vinden het vooral jammer dat er blijkbaar een crisis nodig is om erkenning en waardering te krijgen. Tot voor kort voelden veel mensen met een ‘cruciaal beroep’ (zorg, leraren) zich juist niet gehoord en ondergewaardeerd. Zoals een leraar basisonderwijs en een arts het uitdrukken:

“Op dit moment zijn er veel ouders die inzien wat het beroep leraar basisonderwijs inhoudt. Ze zien tegen welke dingen wij aanlopen bij hun kind en spreken daarover hun respect uit. Dat is fijn en een goede ontwikkeling t.a.v. van ons beroep!”

“Nu er een pandemie is krijgen we voldoende waardering. Kanttekening: voor de pandemie kregen we onvoldoende waardering. We zijn als huisartsen toch een beetje het afvoerputje van de zorg. Alle bezuinigingen komen op ons conto.

Zorgen over corona in drie weken flink toegenomen (i.s.m. UT)

Nederlanders maken zich steeds meer zorgen over de effecten van corona. Met name de angst dat de ziekenhuizen de zorg niet meer aankunnen en dat corona leidt tot sterfgevallen in de familie is gestegen. Toch vinden de meeste Nederlanders het nog niet waarschijnlijk dat zij de ziekte ook gaan krijgen (81% is neutraal/vindt het niet waarschijnlijk). Wanneer men toch besmet raakt met het virus denkt 38 procent dat het serieuze gevolgen met zich mee zal brengen.

Tekst loopt door onder figuur.

Gevoel van saamhorigheid het grootst in Noord-Brabant

De crisis zorgt voor een groter gevoel van saamhorigheid voor de meerderheid van Nederland (54%). De behoefte om anderen te helpen groeit. Zo heeft bijna de helft van de Nederlanders aan hun buren gevraagd of zijn ze van plan te vragen of zij iets kunnen betekenen. Het gevoel van saamhorigheid is het grootst in Noord-Brabant, het epicentrum van de corona-uitbraak (hier geeft 63% aan een sterker gevoel van saamhorigheid te hebben).

Nederlanders voelen zich betrokken bij de mensen ‘aan het front’. Vier op de tien zouden ‘graag meer willen doen voor mensen die nu de problemen in de corona-crisis moeten opvangen (mensen in de zorg en andere cruciale beroepen)’.

Onderzoeksverantwoording

I&O Research voerde dit onderzoek uit op eigen initiatief.
Een deel van de resultaten kwam tot stand in samenwerking met de Universiteit Twente. Een aantal vragen is al begin maart gesteld.

MEEST RECENTE ONDERZOEK (EIND MAART)
I&O Research voerde van 26 tot 30 maart 2020 een onderzoek uit onder 2.342 Nederlanders. Vragen over de coronacrisis en het klimaat zijn op verzoek van Milieudefensie gesteld. De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Het grootste deel van de deelnemers is afkomstig uit het I&O Research Panel (n=2.243). Daarnaast deden 99 deelnemers via PanelClix mee aan dit onderzoek.

ONDERZOEK BEGIN MAART
I&O Research voerde dit landelijk representatieve onderzoek uit onder 2.180 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Het onderzoek liep van donderdag 5 tot en met dinsdagochtend 10 maart 2020. De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. Het grootste deel van de deelnemers is afkomstig uit het I&O Research Panel (n=2.015). Daarnaast zijn 165 deelnemers via PanelClix benaderd om deel te nemen aan dit onderzoek.

Bronvermelding

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron (I&O Research / UT) duidelijk wordt vermeld.

Het volledige rapport

Download het uitgebreide rapport via de link bovenaan dit bericht.

BWEBPR2020_3